Pierwsze zapiski o Koszęcinie pochodzą z 1277 roku i dotyczą opisu dziesięciny ze wsi Koszęcin, nadanej przez biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa na rzecz kościoła w Kamieniu Śląskim.
Określenie chociażby przybliżonej daty zaistnienia zorganizowanego osadnictwa w tym miejscu, którą można by uznać za początek istnienia Koszęcina, czy pochodzenia jego nazwy – wydaje się dziś bardzo trudne lub wręcz niemożliwe do ustalenia. Według przekazów ludowych Koszęcin był osadą już w dawnych czasach przedchrześcijańskich. Jedna z legend utożsamia nazwę z ówczesnym panem tych ziem – księciem Gosławem Koszewskim.[potrzebne źródło]
Inna natomiast sugeruje związek nazwy z wyplataniem koszy z wikliny, którym to rzemiosłem trudnili się powszechnie pradawni mieszkańcy, z uwagi na położenie miejscowości wśród borów i trzęsawisk.
Pierwsze badania archeologiczne prowadzono w miejscowości w latach 1928 i 1933 przez Konrada Jażdżewskiego i Józefa Kostrzewskiego. Odnaleziono wówczas w pobliskich miejscowościach ślady ludzkiej działalności z młodszej epoki kamiennej – neolitu (4500 - 1700 lat p.n.e) kojarzone z tzw. kulturą pucharów lejkowatych (Piłka i Piasek) czy kulturą tardenoaską (Kalety).
Znani są właściciele Koszęcina począwszy od czasów Piastów Opolskich, aż do ostatniego, którym był książę Karol Gotfryd zu Hohenlohe Ingelfingen. W styczniu 1945 w obawie przed nacierającymi wojskami radzieckimi, ostatni Hohenlohe opuścił Koszęcin, przenosząc się do Graz (Austria), gdzie zmarł bezpotomnie w 1960 r.
W latach 90. XX wieku samorząd Koszęcina czynił starania o uzyskanie praw miejskich. Jednym z efektów było utworzenie w centrum miejscowości ryneczku.
Od czasów powojennych Koszęcin przynależał do województwa katowickiego. W latach 1975 - 1998 w województwie częstochowskim. Od stycznia 1999r należy do województwa śląskiego. Miejscowość liczy ok. 4500 mieszkańców. Koszęcin posiada własny klub sportowy - "LKS Śląsk Koszęcin".
W pobliżu centrum miejscowości znajduje się
klasycystyczny zespół pałacowo - parkowy będący obecnie siedzibą
Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" im. Stanisława Hadyny.
Zamek stanowiący trzon zespołu wybudowany został w XVII wieku, przebudowany w obecną formę w latach 1829 - 1830. Od 1804 roku funkcjonował jako rezydencja jednej z linii rodu Hohenlohe-Ingelfingen i był jej własnością do roku 1945. W XIX wieku i na początku XX wieku zasiadający w zameczku książęta z tego rodu byli właścicielami Koszęcina, Boronowa i Tworoga. Przy zamku znajduje się park z kilkunastoma okazami chronionej fauny i flory.
Według podania król Jan III Sobieski miał zostawić w koszęcińskim zameczku swą Marysieńkę w czasie odsieczy wiedeńskiej.
Przy zamku znajduje się cmentarz ewangelicki, a nieopodal wybudowana w 2006 roku wieża widokowa.
Corocznie na przełomie czerwca i lipca z okazji urodzin Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" na terenie parku przy koszęcińskim zamku jest organizowana impreza kulturalna pod nazwą "Święto Śląska"'. Ma ona charakter pikniku artystycznego.
Podczas Święta "Śląska" prezentują się zespoły taneczne z różnych krajów Europy, ale także atrakcją są występy zespołów popowych i rockowych. Dyrekcja zespołu "Śląsk" wręcza w trakcie imprezy nagrodę Animus Silesiae artystom dbającym szczególnie o śląskie dziedzictwo kulturowe.
Imprezie towarzyszą m.in. pokazy walk rycerskich czy też pokazy dawnych technik wytopu żelaza na ziemiach w pobliżu Koszęcina.